Presentada de su libru "Metropolitània e àteros.contos tópicos, distópicos, utópicos", Tàtari 18 de Santu Gaine 2019 de Paolo Mugoni

(Venerdì 18 ottobre 2019, presso la Libreria Messaggerie sarde,in Sassari, è stata presentata Metropolitania..., di Giuseppe Corongiu, una raccolta di racconti in lingua sarda, edita in questo stesso anno da Palabanda Edizioni di Cagliari. Alla presenza dell’autore e di un folto pubblico, ha introdotto l’iniziativa Paolo Mugoni, della redazione della rivista “Camineras”, ha dialogato con l'autore Federico Francioni. Letture del testo sono state effettuate da Clara Farina. Di seguito proponiamo il testo integrale dell’intervento di introduzione svolto da Paolo Mugoni).

Benennidos a totu, mi faghet praghere de bos bidere inoghe pro ascurtare sa presentada de custu libru in sardu “Metropolitània e àteros.contos tópicos, distópicos, utópicos”, no est ogni die chi in Tàtari, ma podimus nàrrere in tota sa Sardigna, b’apat presentadas de literadura in sardu. Est beru, de presentadas de premios e de libros de poesias, pro fortuna, bi nd’at mai cantos, ma sas presentadas de romanzos e regortas de contos comente a custu sunt de aberu pagos.

 Custu proite in Sardigna sa manera de faghere literadura finas a sos primos annos otanta si frimmaiat a sa poèsia, comente chi custa esseret s’unica manera de contare e de si contare chi sos sardos connoschiant. Est bistadu cun iscritores comente Larentu Pusceddu, Antoni Cossu, Mialinu Pira, Benvenuto Lobina, Giuanne Frantziscu Pintore, e àteros chi est comintzada cussa chi podimus cramare sa literadura moderna sarda. Dae tando medas autores ant iscritu romanzos, regortas de contos, dende vida a una produtzione chi sia in numeru chi in calidade at comintzdu a èssere de importu.

 Tzito unos cantos autores pro nàrrere chi semus oramai arrivados a prus de 300 òperas de narrativa in sardu; Nanni Falconi, , Antoni Arca (dovimus tzitare finas sa produtzione teatrale de custu autore e paris cun issu cussa de Lenardu Sole), Antoni Buluggiu, Giuanne Piga, Paola Alcioni e Antonimaria Pala, Paulu Pillonca, Franciscu Carlini, Micheli Ladu, sena ismentigare sos autores in sas limbas alloglotas comente Palmiro de Giovanni chi in Tàtaresu at iscritu su romanzu Climintina, su castellanese Giuseppe Tirotto e su isulanu Gian Carlo Tùsceri.

 In custa creschida de sa literatura sarda no nos podimus ismentigare cussos editores coragiosos chi ant dadu visibilidade a sos autores sardos. Condaghes chi cun sa collana Paberiles at publicadu una parte importante de custos iscritores (47), sa domo editoriale de Nugoro, Papiros chi est istada una de sas primas a cumprendere s’importantzia de su romanzu in sardu, Alfa de Cuartu Sant’Aleni, come s’est agiunta Palabanda editziones de Casteddu, domo editoriale de custu libru, e bind’at àteras chi si puru minores ant muntesu s’impignu de publicare in sardu.

 In sa literadura, mescamente in sa narrativa, est importante s’impreu de una limba istandard, una limba natzionale proite gai sos romanzos, sos contos podent bessire dae cussu cugiolu de sa bidda de s’autore o de sas biddas a lacana inue a bortas sunt istados cunfinados, custu sutzedet impreende una limba cun regulas siguras e chi si potzat cumprendere in ogni giassu de Sardigna.

 Mescamente in sa literadura, ma finas in sos àteros setores de sa sotziedade moderna (Iscola, Internet, sos sotzial media), s’intendet sa netzessidade de una limba natzionale, cun  regulas de iscritura pretzisas in totue. Sa chistione de unu mercadu pro sa literadura in sardu est unu de sos problemas prus mannos chi amus, sas pagas bendidas no incoragiant a iscriere romanzos in sardu, mescamente sos giovanos chi, in manera legìtima, si cherent fàghere connoschere che iscritores. Pro ponnere rimediu a custa cosa est de importu s’impreu de s’istandard e de unu mercadu regionale.

 A como amus prus che totu s’impreu de una limba istandard in unos cantos romanzos de sos urtimos annos chi sunt istados iscritos cun sa LSC (limba sarda comuna) chi est istada impreada finas pro sas bortaduras de sos classicos de sa literadura internatzionale. Unu de sos urtimos traballos de bortadura, pro esempru, est istadu “Don Chisciote de sa Màntzia”, bortadura fata dae su giovanu istudiosu balente  de Tàtari Gianni Muroni e editadu dae sa domo editoriale “Condaghes” e bessidu in sa collana “Sena Làcanas.

  

Faeddamus como de s’autore;

Chie est Giuseppe Pepe Corongiu? Pepe Corongiu est unu iscritore, saggista, militante de primore de su moimentu pro sa limba sarda. 

Est naschidu in Làconi (NU) in su 1965. Est cojuadu e tenet unu fìgiu. Bivet  in Casteddu,. Laureadu in Lìteras Modernas in s´universidades de Casteddu. Giornalìstica (est iscritu a s’Òrdine de sa Sardigna in calidade de professionista).Dirigente de su comunu de Cuartu sant’Aleni.

Dae su 2008 a su 2014 est istadu su primu diretore de su Servìtziu Limba e Cultura Sarda de sa Regione Autònoma de sa Sardigna in s'Assessoradu de sa Pùblica Istrutzione. Sas atividades fatas sunt medas. Nde tzito solu calecuna:

Su sardu cdurriculare in s’iscola cun sa lege 482/99

Pianos Triennales de sa Limba 2008-2010  e 2011 – 2013 (lege 26)   

FILS – Formatzione de sos insegnantes de limba sarda in collaboratzione cun sas universidades de Casteddu e Tàtari 

CUBAS – Cursu de alfabetizatzione bàsica de su sardu Casteddu e Tàtari – 

LSC – Progeto de sa Limba Sarda Comuna – Gestione, coordinamentu.

CROS – Curretore Ortogràficu Regionale de su Sardu. Prataforma in sa cale est possìbile currigire de sos testos in limba sarda respetu a sas normas ortogràficas e linguìsticas.

Òperas printzipales:

 Cento Giorni di Pantera Sarda, Palinsesto Cuec, 1991.

 Una limba pro guvernare, Condaghes, 2004

 Pro una limba ufitziale. Domus de Janas, 2006

 Il sardo, una lingua normale, Condaghes, 2013

 In su 2017 pubblicat su contu in sardu “Dae Casteddu a Mandas” in sa regorta de sos autores sardos dedicada a Lawrence, Back to Sardinia, pubblicada dae Condaghes.

 Bortat in sardu sos contados pro s'infàntzia de Antonio Gramsci publicados in su volùmene “S'àrbore de s'eritzu”,

 Metropolitània e àteros conto tòpicos, distòpicos e utòpicos, Palabanda Edizioni, 2019

METROPOLITÀNIA…..

Su libru chi cuntenet 12 contos est iscritu in sardu, pretzisamente cun s’impreu de s'istandard LSC (Limba Sarda Comuna). S'autore afrontat diversos gèneres  literàrios, s'andat dae sa fantascièntzia a sos contados eròticos, a cussos polìticos, a sos contados de amore a sos tempos de sos social e a sos contados grogos. Unu filu ruju aunit totu e dòighi sos contados: s’istima de s'autore pro sa Sardigna e pro sa limba sarda.

Sos dòighi contados sunt situados in una Sardigna cuntemporànea, mescamente tra sos annos otanta e noranta de su sèculu colau chi nos che torrant a leare in argunos de sos contados a una Sardigna galu prena de isperas in unu cambiamentu e riscatu possibile.

Su libru paret, leendelu in cunsidèriu totu intreu, unu libru polìticu, inue s'autore sutalìniat sa bisione sua de sa Sardigna, s'ispera sua de una liberatzione de unu destinu de declinu e sutamissione chi paret immutàbile.

Semus in presèntzia de una Sardigna a foras de sos istereòtipos de un'identidade solu rurale, incarrada in una dimensione urbana e moderna. In custu sensu su libru paret, dae su puntu de vista literàriu, “rivolutzionàriu”, superende in medas de sos contados cussa traditzionale bisione antropològica chi at, sarvu carchi etzetzione de balore, bona parte de sa literadura sarda finas a oe.

Si bidet difatis chi sos protagonistas de carchi contadu sunt de su totu in un'ambiente urbanu, burghesu, de una burghesia chi tenet orìgines in àmbitu rurale ma una bia urbanizzada leat connotados universales, chi si podent agatare in ogni logu de su mundu. Emblemàticu de sa connotatzione polìtica chi tenet su libru est su primu contadu Metropolitània, belle unu romanzu curtzu chi at i se matessi bona parte de sas temàticas afrontadas in su libru e chi si còllocat in sa traditzione de sa literadura fantascientifica; una traditzione capatza comente a pagas de contare sos temas chi sunt cambiende su mundu: sa tecnologia, sa globalizatzione, s'ingegneria genètica, sa robotica sos disastros ambientales, sas gai cramadas gherras intelligentes, sas mudaduras mannas geopolìticas, sos tzentros de pòdere globalizados. Mescamente in sos aspetos ligados a su pòdere si podet tzitare carchi testu sacru de sa literadura fantascientifica e tra custos Fahreneight 451 e 1984, no apàrgiant allettore irriverente S'ìsula de Metropolitània, est una terra militarizzada, est una colònia penale, depòsitu de iscòrias nucleares, de refudos tòssicos e de fàbricas tra sas prus incuinantes, minieras de minerales raros. Comente a non bìdere in custa rapresentatzione su destinu de sa nostra amada Sardigna, chi addae de sas immàgines stereotipate de sole, mare e natura incontaminada at intro de se medas de custos perìgulos. Su chertu de unu de sos protagonistas Àrcons e su percursu de su suo antagonista Sirius est sa rapresentatzione plàstica chi a custu destinu faghet a si opònnere

Unu aspetu innovativu est s'impreu de sa limba sarda, cun una richesa de tèrmines, neologismos e geosinonimos de su totu in gradu de rapresentare sa sotziedade cuntemporànea sena rùere in fàtziles folclorismos. Una limba moderna, cussa impreada dae s'autore, cumplessa ma non cumplicada, filologicamente e etimologicamente rigorosa, in unu cunfrontu continu cun sa modernidade e capatza de inditare unu percursu nou de crèschida pro su sardu, mescamente in sa limba literària.